“100 jaar De Stijl”
Het themajaar 2017 ‘Mondriaan tot Dutch Design' heeft ervoor gezorgd dat de provincie een belangrijke bestemming was voor internationale toeristen. De activiteiten van het themajaar hebben in totaal 245.000 nationale en internationale bezoekers opgeleverd. Het culturele erfgoed van De Stijl in de provincie Utrecht is nadrukkelijk op de kaart gezet.4.500 kinderen en studenten volgden een educatietraject rondom De Stijl en kwamen veelal voor het eerst in aanraking met de deelnemende musea. Daarvan zijn circa 750 (V)MBO studenten uit de regio Utrecht bereikt via het door ons gefinancierde educatieproject dat in samenwerking met het Centraal Museum en het Mondriaanhuis is gerealiseerd. Het geplande Landmark, bestaande uit een tiental kunstwerken langs de ‘Mondriaan Rietveld’-snelfietsroute tussen Amersfoort en Utrecht, zal medio 2018 gereed zijn. Op 2 november 2017 is het eerste kunstwerk in Amersfoort onthuld.

Vliegbasis Soesterberg
Eind 2017 hebben we “Park Vliegbasis Soesterberg” verkocht aan Het Utrechts Landschap tegen een marktconforme prijs. Met Het Utrechts Landschap als gecertificeerd natuurbeheerder verwachten wij dat Park Vliegbasis Soesterberg in goede handen is om onze ambities ten aanzien van natuur, milieu, erfgoed, cultuur en recreatie in dit gebied waar te maken. Met betrekking tot het erfgoed zal het aanwezige militair erfgoed bewaard blijven. Veertien iconen hebben inmiddels groot onderhoud ondergaan. Om dit erfgoed nog beter beleefbaar te maken zal de culturele ontwikkeling doorgezet worden en worden recreatieve routes aangelegd.

Ruimtelijke Ontwikkeling
De samenleving vraagt om een overheid die duidelijk is over haar eigen beleid in het fysieke domein, maar daarbinnen ruimte laat voor ideeën van inwoners, bedrijven en andere partners.
De “Omgevingswet” (in voorbereiding) zal hier het nieuwe wettelijke kader voor vormen. In 2017 heeft demissionair minister van IenM de inwerkingtreding uitgesteld tot 1 januari 2021 en is het gesprek met koepels gestart naar aanleiding van een kritisch rapport over het Digitaal Stelsel Omgevingswet. In Utrecht is het participatietraject gestart voor de omgevingsvisie. Onder andere door gezamenlijke ‘botsproeven’ krijgen we inzicht in wat nodig zal zijn ten aanzien van vergunningverlening, toezicht en handhaving.

Ook zijn wij vanuit het Innovatieprogramma Fysieke Leefomgeving (IFL) experimenten gestart in samenwerking met mede-overheden, belanghebbenden en initiatiefrijke inwoners/bedrijven. Doel is om, vooruitlopende op de Omgevingswet, de vernieuwing van instrumentarium, van rolkeuzes en van werkwijzen al in de praktijk te gaan brengen.   

‘In verbinding’ met relevante partijen agenderen en realiseren wij gebiedsontwikkelingsprojecten (Integraal Gebiedsontwikkelingsprogramma). In 2017 heeft dit o.a. geleid tot ambities en hoofdkeuzes voor herontwikkeling van de Marinierskazerne Doorn.

Wij hebben, na het doorlopen van uw BOB-traject, in 2017 het initiatief genomen om in co-design met marktpartijen, overheden en corporaties een Actie Agenda Woningmarkt op te stellen. Hiermee blijven wij ook komende tijd sturen op de opgave om de woningmarkt meer in evenwicht te brengen.

Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling heeft in 2017 minder resultaat op geleverd dan gewenst. Wel hebben wij, als onderdeel van de uitvoering van onze Energieagenda, samen met de EBU (Economic Board Utrecht) een nieuw team aangesteld: team SNEL (Samen Naar Energiepositieve Leefomgeving). Dit team heeft al in vier projecten een adviserende rol gespeeld voor gemeenten en woningbouwcorporaties ten behoeve van energiebesparing in gebouwde omgeving.

Landelijk Gebied
Aan onze nieuwe bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de wet natuurbescherming geven wij invulling met de natuurvisie. Voor de realisatie van deze visie hebben we met u in 2017 de “Realisatiestrategie Natuur” opgesteld.
In 2017 hebben wij 201 ha nieuwe natuur gerealiseerd waarmee de voortgang van het “akkoord van Utrecht 2011” nog steeds op schema ligt.
Verder hebben wij 40 initiatieven - die bijna allemaal bijdragen aan onze regionale ambities op het gebied van biodiversiteit en natuurontwikkeling - genomineerd voor de eerste Utrechtse Natuurprijs, de Groene Kroon. Met alle initiatiefnemers zoeken we naar mogelijkheden om hun ingediende projecten stappen verder te brengen.

Ter versterking van de kwaliteit van het landelijk gebied hebben wij aan vier burgerinitiatieven, die zich inzetten voor de leefbaarheid in hun dorp, in 2017 een pluim kunnen uitreiken.

Bodem, water en milieu
Om een aantrekkelijke regio te blijven is waarborging van goede fysieke omstandigheden en stimuleren van gezonde en veilige leefomgeving belangrijk. Zeker bij de huidige intensivering van het ruimtegebruik in onze provincie.
Wij hebben met de organisatie van de eerste Utrechtse Waterdag (2 oktober 2017) het initiatief genomen waterbeheerders en maatschappelijke partijen te verenigen rond de opgaves uit de “samenwerkingsagenda Water”. Opgaves zijn o.a. klimaatadaptatie en problematiek van medicijnresten en andere nieuwe stoffen.
In 2017 hebben we met de waterschappen afspraken gemaakt over dijkversterkingsprojecten (SOK Grebbedijk en SOK Salmstede) die vanaf 2020 plaats zullen vinden.

Om ‘in verbinding’ tot stimulering van een gezonde leefomgeving te komen hebben wij een gelijknamig programma opgesteld. In 2017 zijn al verschillende activiteiten uitgevoerd, veelal samen met onze regionale partners. Onder andere zijn we met de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht en de gemeente Utrecht  een kennisalliantie Healthy Urban Living gestart. Naast kennisontwikkeling werken we ook aan goede verankering van deze opgave in de op te stellen omgevingsvisie in het kader van de omgevingswet.

In 2017 is het BOB-proces over luchtkwaliteit doorlopen. In het proces is ook nog een co-creatietraject vervlochten omdat verbetering van de luchtkwaliteit alleen gerealiseerd kan worden in samenwerking met onze regionale partners. We gaan streven naar het bereiken van de WHO-advieswaarden voor luchtkwaliteit. Deze advieswaarden zijn strenger dan de huidige Europese normen voor luchtkwaliteit. Dat is belangrijk, omdat ook onder de Europese normen nog sprake is van schade voor de gezondheid van mensen.

Economische ontwikkeling
In 2017 trok de economie verder aan en groeide het aantal banen. Wij zijn de op één na meest concurrerende regio van Europa (RCI 2017). Vanuit de beleidsvelden economie, toerisme, recreatie en energietransitie hebben we in 2017 bijgedragen aan de versterking van onze positie als Topregio.

Met de ontwikkeling van het Energiefonds Utrecht is een substantieel bedrag beschikbaar gekomen voor financiering van projecten die bijdragen aan de energietransitie. Het routebureau voor recreatieve routenetwerken is van start gegaan. De Economic Board Utrecht (EBU) heeft vele activiteiten ontplooid die zorgen voor nieuwe banen en tegelijkertijd bijdragen aan een gezonde leefomgeving. We zijn succesvol geweest in het aantrekken van buitenlandse investeringen. De Retailvisie en beleidsnotitie onderwijs-arbeidsmarkt zijn gereed en we zijn gestart met de ontwikkeling van een Ruimtelijk Economische Strategie. Helaas is de vaststelling van het inpassingsplan Kantoren, waarmee de reductie van nieuwbouwmogelijkheden wordt gerealiseerd, uitgesteld tot eind 2018.

Bereikbaarheid
De aantrekkelijkheid van onze regio is ook te danken aan de goede bereikbaarheid, maar ontwikkelingen zetten de bereikbaarheid en kwaliteit van de leefomgeving ook onder druk.

Wij hebben ons in 2017 ingezet voor een goede bereikbaarheid voor alle modaliteiten in een gezonde en verkeersveilige omgeving. Rijks- en regiopartners herkennen de mobiliteitsopgave die op ons afkomt na uitvoering van de gezamenlijke analyse onder de naam ‘U Ned’. Met de nieuwe bewindspersonen (IenW en BZK) is afgesproken om in het voorjaar van 2018 te komen tot (financiële) afspraken over een programma metropoolregio Utrecht inclusief een korte termijn aanpak.

Bij het openbaar vervoer in de U-OV concessie zijn in 2017 de reizigersaantallen met ongeveer 2% gestegen ten opzichte van 2016. De groei in reizigersopbrengsten is daar helaas bij achtergebleven. Dit komt met name doordat de groep met een OV-studentenkaart is uitgebreid met MBO’ers. Ten behoeve de verbetering van de kwaliteit leefomgeving (schone lucht) is gestart met elektrische bussen op een drukke stadslijn in Utrecht.

Als onderdeel van een OV-visie zijn wij begonnen met het zoeken naar innovatieve oplossingen voor de ‘onderkant’ van het OV. Dit doen wij samen met een aantal gemeenten. In ons beheer van regiotaxi is veel aandacht uit gegaan naar problemen in perceel 1 (Utrecht/Stichtse Vecht). Dit heeft geleid tot beëindiging van het contract en een nieuwe aanbesteding.

Bij de streekconcessie rijdt sinds 11 december 2016 Syntus als nieuwe vervoerder. Naast de latere instroom van een deel van het nieuwe materieel, bleven de prestaties op stiptheid achter op de doelstellingen. Dit veroorzaakte overlast bij de reizigers. Gaande 2017 zijn verbeteringen doorgevoerd tot het afgesproken niveau.

In 2017 hebben we sterk ingezet op realisatie van projecten om de bereikbaarheid te verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn de Zuidelijke Randweg bij Woerden en Stationsgebied Driebergen Zeist, waarin in 2017 de P+R en het busstation zijn geopend.

De verkeersveiligheid op de provinciale wegen ontwikkelt zich niet zoals gewenst. Het aantal verkeersdoden was voor het derde jaar op rij niet afgenomen. Ook het aantal geregistreerde ernstig gewonden steeg. Vandaar dat er voor dit beleidsonderdeel extra middelen zijn vrijgemaakt.

Cultuur en erfgoed
Het aantrekkelijke profiel van onze regio voor inwoners, bezoekers en bedrijven wordt in belangrijke mate bepaald door de historische landschappen en buitenplaatsen, festivals en bibliotheken, forten en linies. Ons cultuur- en erfgoedbeleid is gericht op zowel het ontwikkelen van en zorgen voor ons erfgoed, als ook het beleefbaar maken van erfgoed en het leren van culturele vaardigheden.

In de uitvoering van het beleid hechten we veel belang aan samenwerking. Dit hebben we in 2017 intensief gedaan rond themajaar “De Stijl”. Ook voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam werken we steeds nauwer samen met gemeenten, eigenaren en andere partners. In 2017 is samen met veertien partners toegewerkt naar de formulering van de ambities voor het Utrechts bondgenootschap van de Linie en Stelling. Met de ondertekening van het “Pact van Ruigenhoek” op 15 november 2017 zijn we erin geslaagd om voor de komende vijf jaar (2018-2022) afspraken te maken over onze ambities op het gebied van bescherming, marketing & toerisme, recreatieve benutting en ontwikkeling van duurzaam gebruik.

Het nominatiedossier voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) als UNESCO werelderfgoed is in 2017 een jaar uitgesteld. Aanleiding was het advies van ICOMOS (het adviesorgaan van UNESCO voor werelderfgoed) om het nominatiedossier voor de NHW te behandelen als een grensaanpassing van de Stelling van Amsterdam en meer aandacht te besteden aan de zogenaamde bufferzones. Er is wel hard doorgewerkt aan het draagvlak en op 20 april 2017 hebben alle partners van de NHW de Liniecommissie hun steunbetuiging voor de UNESCO nominatie overhandigd. Het nominatiedossier voor de Limes zal in 2019 worden ingediend bij het Rijk (werelderfgoed beoogd 2021).

Ook werken de bondgenoten in de zogenoemde aandachtsgebieden (Eiland van Schalkwijk, Laagraven, Amelisweerd/Rijnauwen/Vechten, Noorderpark-Ruigenhoek en Stelling van Amsterdam) samen met de gebiedsmakelaars van het programma NHW/SvA proactief aan een sterke positie van het linielandschap. De ondertekenaars van het pact gaan onder aanvoering van de bestuurlijk ambassadeurs gezamenlijk geld en capaciteit inzetten om de ambities in de komende vijf jaar te realiseren.

Bestuur en middelen
Een aantrekkelijke regio is gebaat bij een sterke regionaal bestuurlijke uitvoeringskracht die ook over bestuurlijke grenzen heen rijkt. Als overheidspartij willen we een betrouwbare verbindende en transparante partner zijn voor onze inwoners, maatschappelijke organisaties, ondernemers en medeoverheden. Daarom zetten wij ons in om ruimte te kunnen geven aan participatie en inwonerinitiatieven. Verder worden in toenemende mate partijen betrokken bij provinciale projecten op alle beleidsterreinen, veelal in samenwerking met gemeenten.

U heeft op 19 april 2017 het herindelingsadvies Vijfheerenlanden vastgesteld en naar de minister van BZK gestuurd. Na het Raad van State advies heeft de minister van BZK op 17 november 2017 het wetsvoorstel tot samenvoeging van Leerdam, Vianen en Zederik en tot wijziging van de provinciegrens (conform het herindelingsadvies) aan de Tweede Kamer gezonden voor besluitvorming.

Op 21 november 2017 hebben wij samen met onze regionale partners een werkbezoek gebracht aan Brussel en de provincie op de kaart gezet als een experimenteerruimte (‘living lab’) voor Healthy Urban Living en energietransitie.

Uithoflijn
Dit project betreft de “Realisatie, conform vastgestelde uitgangspunten, in samenwerking met alle belanghebbende partijen, van een werkend tramsysteem tussen Utrecht CS en De Uithof, dat kwalitatief goed is, voldoende veilig en goed ingepast is in de stedelijke omgeving. Daarbij behoort ook de aanschaf van het juiste trammaterieel.” Volgens de planning van het projectbesluit dient de Uithoflijn operationeel te zijn in 2018.

De realisatie van de bovenbouw (spoorconstructie, tractievoeding, bovenleiding, beveiliging, etc.) is op het grootste deel van het tracé zo goed als gereed. In 2017 hebben we geconstateerd dat, door afhankelijkheden met andere bouwprojecten, de Uithoflijn niet tijdig aangelegd kan worden. Op basis van de nieuwe planning is de verwachting dat de Uithoflijn vanaf zomer 2019 tot december 2019 gefaseerd in exploitatie genomen kan worden. Wij hebben u geïnformeerd over de meerkosten die dit met zich mee zal brengen.

Wij hebben in 2017 de eerste negen nieuwe voertuigen voor de Uithoflijn ontvangen. De eerste testritten op de gerealiseerde delen van de Uithoflijn zijn gepland in het eerste kwartaal 2018.